Leraar Aardrijkskunde

Na de havo besloot Lotte (20 jaar) om de Lerarenopleiding Aardrijkskunde te gaan doen. Steun van docenten tijdens een zware periode op de middelbare school, inspireerde Lotte om zelf ook voor dit vakgebied te kiezen. Ze weet uit eigen ervaring hoe kwetsbaar je kan zijn als leerling.

Na de havo besloot Lotte (20 jaar) om de Lerarenopleiding Aardrijkskunde te gaan doen. De meeste mensen in haar omgeving waren niet verrast en vonden de opleiding enorm bij haar passen. De keuze voor de HAN lag voor de hand. Naast dat de HAN een van de weinige plekken in de omgeving was waar ze deze opleiding kon volgen, leek Nijmegen haar een leuke stad om te studeren. Ook spraken de docenten van de HAN haar heel erg aan en waren zij een grote reden om voor de HAN te kiezen. Lotte zit nu in haar 3de jaar van de opleiding en heeft er 2 jaar stage op zitten.

Inspiratie

De middelbare school was voor Lotte geen makkelijke tijd, waarin klasgenoten haar het leven zuur maakte. Een aantal docenten gaven haar heel veel steun in die tijd: "Dit deden ze o.a. door er simpelweg gewoon te zijn, een klein praatje te maken op de gang, of me het gevoel geven dat ik gezien werd.", vertelt ze. "Dit heeft mij al vrij snel geïnspireerd om zelf ook voor dit vakgebied te kiezen. Ik weet uit eigen ervaring hoe kwetsbaar je als leerling kan zijn. Iedereen heeft daar zijn eigen verhaal in.Wat ik merk ook tijdens mijn stages is dat ik het heel leuk vind om met de leerlingen te kletsen en dat ene kleine moment van een interesse tonen kan al zo veel betekenen, of je nou gepest wordt of niet, iedereen verdient positieve aandacht van mij."

Veel contact met en steun van medestudenten

Lotte vertelt: “Ik vond de sociale vakken in het eerste jaar het leukst. Ook stagelopen vond ik erg interessant en leerzaam. Ik heb tijdens mijn studie veel nieuwe mensen ontmoet en vrienden gemaakt. Ik had veel aan mijn medestudenten, omdat we elkaar veel konden helpen en tips gaven. Ook kun je makkelijk vragen aan elkaar stellen als je ergens tegenaan liep. Naast de studie werk ik in de bediening van een restaurant, fotografeer ik graag en speel ik dwarsfluit. Bovendien is een van m’n grootste hobby’s reizen en tijd met vrienden doorbrengen.”

Toekomst

“Ik denk dat een baan als leraar Aardrijkskunde heel divers gaat zijn, waarbij elke dag anders is.”, zegt Lotte. “Bij een baan in het onderwijs kun je denk ik van tevoren nooit precies weten hoe je dag eruit gaat zien. Ik vind het persoonlijk heel belangrijk om een goede band met mijn leerlingen te hebben. Iets waar ik me heel graag op wil gaan richten." Lotte heeft een duidelijk doel: "Wat ik later wil bereiken met het docentschap, is dat ik wat heb kunnen betekenen voor de leerlingen. Ik wil ze dat ene kleine momentje geven. Ik denk dat ik mijn ervaring met pesten heel goed kan gebruiken in het onderwijs. Hoe kwetsbaar het ook is om dit te delen, denk ik dat het belangrijk is om er met leerlingen over te praten. Op die manier wil ik ze het gevoel geven dat ze erover kunnen en mogen praten. Ik ben nu trots waar ik nu sta, ook al had 10-jarige Lotte nooit verwacht dat ik zelf voor de klas zou komen te staan."

Aanrader!

Ook raadt Lotte de opleiding zeker aan studiekiezers aan: “Het vak van docent is een enorm dankbaar beroep. Wees niet bang om deze studie te gaan volgen, want als het even niet meezit met studeren dan kun je altijd om hulp vragen. De opleiding is heel breed en je leert zowel inhoudelijk over Aardrijkskunde heel veel, als over het docentschap in het algemeen. Ook leer je van de praktijk door stage en studiereizen, maar ook doe je kennis op tijdens de colleges. Het valt allemaal goed samen. “

Het docentschap leek Maikel al erg leuk toen hij heel jong was. De keuze voor de lerarenopleiding Aardrijkskunde was al snel gemaakt, aangezien dit zijn favoriete vak was op de middelbare school. Na een half jaar Geografie, Planologie en Milieu gevolgd te hebben aan de universiteit, bleek dit toch niks voor hem.

“Aangezien ik een vwo-diploma had leek het me logisch om naar de universiteit te gaan, maar dit was eigenlijk niks voor mij. Vervolgens ben ik naar de lerarenopleiding Aardrijkskunde op de HAN gegaan.”, vertelt Maikel.

Stage lopen

De opleiding bevalt Maikel heel goed: “Ik moest na een half tussenjaar even inkomen, maar het gaat hartstikke goed. Ik vind het erg interessant om te zien welke vaardigheden kinderen opdoen tijdens de aardrijkskundelessen en hier extra betekenis aan geven.” Maikel ziet dan ook zeker de waarde in van de verschillende stages die ze lopen tijdens de studie. Hij heeft op 3 middelbare scholen stage gelopen, en heeft kennis gemaakt met alle jaarlagen en leerwegen. Dit vond hij ontzettend fijn. “Dat je veel stage loopt is absoluut het leukste van de opleiding”, vertelt hij. Het geeft Maikel dan ook veel energie: “Het in de praktijk brengen van hetgeen wat je leert op de opleiding en leerlingen zien groeien door de tijd heen, geeft mij veel voldoening”.

Minor O&O

Maikel heeft binnen de opleiding voor de minor Ontwerpend en Onderzoekend leren gekozen. Tijdens deze minor begeleid je leerlingen meer door ze zelf te laten leren, waarbij de docent de rol van leercoach heeft. “Ik heb voor O&O gekozen omdat het mij een waardevolle manier van lesgeven lijkt voor de leerling. Ook de vaardigheden die verworven worden tijdens O&O-onderwijs, zijn heel belangrijk voor de toekomst van de leerling. Iets waar ik veel waarde aan hecht.”, aldus Maikel. Het bijzondere aan O&O is dat leerlingen echte problemen oplossen van opdrachtgevers. “Dit is iets wat ik nog nergens gezien heb.”, vertelt hij.

Het was voor Maikel vrij snel duidelijk dat dit de juiste minor zou zijn. De minor bestaat namelijk uit 1 dag les op locatie en 6 dagdelen stage. “Het leek mij een leuke uitdaging om weer een nieuwe school en een heel andere manier van lesgeven te leren kennen ten opzichte van mijn eigen vak, aardrijkskunde.”, vertelt hij. De minor is voor Maikel van toegevoegde waarde vanwege de andere manier van lesgeven: “Dit ‘uitstapje’ naar een ander type les, geeft mij nieuwe inzichten en ervaringen die ik mee kan nemen in mijn aardrijkskunde lessen. Ik leer daarbij enorm veel van de rol van wat ik leer meteen in de praktijk brengen en leerlingen zien groeien, is wat mij voldoening geeftocent als leercoach.”

Afstuderen

Maikel kijkt erg uit naar de afstudeerfase: “Ik heb heel veel zin in het afstudeerjaar. 4 Dagen stage lopen en je eigen klassen hebben lijkt mij erg leuk!”. In dit jaar krijg je meer zelfstandigheid en kun je een eigen draai aan je lessen geven. “Ook is het natuurlijk fijn om weer een stapje dichter bij het afstuderen te zijn.”, vertelt hij.

De natuur en de wereld zijn altijd al een passie van Elvera geweest. Door scouting is ze op jonge leeftijd al veel in aanraking gekomen met de natuur, wat uiteindelijk een fascinatie van haar is geworden. “Na jaren voor de scoutinggroep gestaan te hebben, was het geen rare uitkomst dat ik voor de Lerarenopleiding Aardrijkskunde koos”. Deze opleiding volgt ze aan de HAN in Nijmegen, vanwege de kleinschaligheid. “Het is een fijne opleiding waar de docent oog voor je heeft”.

De sfeer op de HAN en binnen de opleiding vindt Elvera heel gezellig. “De HAN kent een fijn studiecentrum waar ik regelmatig met medestudenten studeer. Hierna gaan we vaak nog een biertje drinken in The Pub”. Door Studievereniging Pontifex, de gezamenlijke studievereniging van de Lerarenopleidingen Aardrijkskunde, Geschiedenis en Economie, heeft ze veel contact met studenten van andere opleidingen. “Een leuke manier om andere studenten te leren kennen”.

Naast haar studie heeft Elvera genoeg tijd voor leuke dingen en werk. “Ik zorg ervoor dat ik mijn schoolwerk doordeweeks af heb, zodat ik in het weekend ook echt vrij heb. Dit geeft mij veel rust en zo kan ik meer genieten van het weekend en tijd met vrienden doorbrengen”. De opleiding geeft studenten de ruimte om het studeren zelf in te plannen. “Gemiddeld heb ik 15 uur college in de week, wat mij de mogelijkheid geeft mijn eigen studietijd en andere hobby’s zelf in te plannen”.

Voor Elvera was het wel even wennen dat ze meteen in het 1e jaar stage moest lopen. “Het was een zoektocht naar wat er van je verwacht wordt en hoe je de stage vorm gaat geven”. Zelf liep ze stage op het Merlet College in Cuijk. “Dit is een opleidingsschool, wat betekent dat je goede begeleiding krijgt en samen met andere stagiaires onderwijskundige vakken volgt. Je krijgt veel meer opdrachten mee vanuit je stage. Dat zorgt voor meer werk, maar ook voor een veel beter resultaat”.

Fee Schellekens wordt bij de HAN opgeleid tot leraar geschiedenis én aardrijkskunde. Welke weg heeft zij afgelegd om deze dubbele onderwijsbevoegdheid te gaan halen? Ze vertelt er open over.

“Ik heb in mijn derde jaar van de lerarenopleiding geschiedenis pas de keuze gemaakt om ook aardrijkskunde te gaan studeren. Mijn partner studeerde dit ook al en zo raakte ik enthousiast. Het echte besluit nam ik, toen ik docent Roeland van Westerop hoorde vertellen. Vanuit de studievereniging Pontifex organiseerden we als educatiecommissie een lezing van Roeland van Westerop. Hij vertelde over de combinatie van de vakken van mens en maatschappij. Hierdoor is bij mij het balletje gaan rollen. Ik had al wat langer mijn twijfels over geschiedenis; een super leuk vak op school, maar de baankansen zijn niet heel groot en ik vroeg me af of het vak mij zou blijven boeien. Wat ook meespeelde: ik had veel plezier in het studeren…was ik al klaar om te gaan afstuderen? Ik koos ervoor om mezelf nu al te verbreden en het vak aardrijkskunde er bij te gaan doen.''

Ik? Leraar?

“Ik wilde zeker niet altijd al leraar worden. Mijn ouders waren beide docent. Ik kende het docentenleven dus vanuit huis; veel gepraat over leerlingen en af en toe gemopper. Het sprak mij eerst dus niet zo aan. Toen ik op 4 mavo zat moest ik mijn vervolgstappen gaan kiezen. Door naar de havo? Geschiedenis vond ik een erg leuk vak. Of toch iets met theater? Ik koos voor het mbo, de theateropleidingen die 3 jaar zou duren daarna – na 2 jaar audities doen - ook aangenomen op de Bachelor Docent Theater bij ArtEZ. Maar dat was van korte duur, de opleiding vond mij niet goed genoeg. Na een paar maanden reflecteren en in mijn oude dagboeken te hebben gedoken, besefte ik me dat het docentschap me zeker lag maar dat ik geschiedenis een veel leuker vak vond. Ik heb de introductiedag op de HAN gevolgd en het klikte. Het voelde alsof ik er hoorde. Toen ben ik dus geswitcht naar de lerarenopleiding geschiedenis van de HAN en hier zit ik op mijn plek.”

Docenten observeren

“Als leerling was ik een dromer, ik werd niet echt uitgedaagd door mijn docenten en kreeg vaak het idee ze mij dom vonden. Toch konden docenten mij erg boeien en ik ging voor sommigen echt door het vuur. Door de verhalen aan de keukentafel, keek ik anders naar docenten dan mijn medeleerlingen. Ik zag de mens achter de docent. Nu ik docent-in-opleiding ben, ben ik een geoefende en kritische observeerder van docenten. Ik bewonder soms hoe ze echt goed lesgeven, maar heb ook een kritische houding. Ik bleef mij vooral afvragen: wat voor leraar wil ik zijn?”

Waarom Geschiedenis?

“Ik ging er met een open en eigenlijk ook zeer impulsieve blik in. Maar geschiedenis zit echt overal! Het is tastbaar, het zijn verhalen. En vanuit mijn theaterverleden ben ik een verhalenverteller. Naast het verhalen vertellen, en misschien wel de belangrijkste reden voor het geschiedenisonderwijs, zit er ook een maatschappelijk aspect aan. Je blijft bezig met oorzaak en gevolg, in een brede context. Het kan enorm actueel zijn. Het verleden is te gebruiken om het verleden te verklaren. Mijn geschiedenisdocent op de mavo was zeer inspirerend. Ik denk achteraf dat hij bij mij het vuurtje heeft aangewakkerd.”

Waarom Aardrijkskunde?

“Ook aardrijkskunde is overal. Het is maatschappelijk, het is beeldend. Het draagt er aan bij dat leerlingen kritische burgers kunnen worden. Daarnaast heb ik mij enorm laten verrassen door aardrijkskunde, het is heel erg situationeel, maar tegelijkertijd enorm breed. Het kijken naar de aarde, maar ook met een vergrootglas naar de aarde of een gebied maakt dit vak echt heel mooi.”

Een dubbele bevoegdheid halen

“Aardrijkskunde en geschiedenis combineren inhoudelijk dus heel goed met elkaar. Met deze vakken kun je leerlingen heel veel tools meegeven om wereldburger te worden. Het liefste kritisch en open. Organisatorisch was het niet altijd makkelijk om deze studies te combineren. Op het moment dat ik voor mijn tweede studie koos, had ik alle vakken voor de lerarenopleiding geschiedenis gehaald en hoefde alleen nog maar mijn eindstage te doen. Als ik aardrijkskunde er bij zou gaan doen, zou ik voor die opleiding alle vakinhoud en een stage in twee jaar krijgen… Het gecombineerde traject was niet makkelijk, zeker ook doordat ik het in mijn eentje bewandelde en we vanwege Corona bijna niet op HAN mochten zijn. Maar ik kreeg natuurlijk de nodig vrijstellingen voor de onderwijskundige onderdelen en het lukt me eigenlijk heel goed.”

Hoe gaat het nu?

“Ik ben nu begonnen met mijn 6de jaar aan de HAN. Ik ga afstuderen voor de opleiding geschiedenis, een stage lopen voor de opleiding aardrijkskunde. Corona zorgde wel even voor een dip in studieplezier, maar inmiddels heb ik er weer zin in en bevalt het me zeer goed. Ik heb drie geschiedenisstages gelopen en ik heb er al één als aardrijkskundedocentgehad. Dus praktijkervaring genoeg! Ik ontwikkel me zo als docent en leer verschillende soorten onderwijs kennen. Zo lijkt het me heel leuk om les te gaan geven op een jenaplanschool of om Agora onderwijs te geven.”

Ook 2 lerarenopleidingen combineren?

“Twijfelen is niet nodig”, adviseert Fee. ''Het is veel goedkoper om de tweede studie ernaast te volgen dan om die later pas te gaan starten. Maar daar moet je het natuurlijk niet voor doen. Wees eerlijk en realistisch. Maak voor jezelf ook een realistisch plan en wees daar ook wel weer flexibel mee. Het combinatieprogramma kan absoluut worden gemaakt, maar ga goed na of het extra vak jouw kennis kan verrijken. Het is niet een makkelijk traject, maar je studieloopbaanbegeleider helpt je hierbij. Een tip van mij: Zorg voor goed contact met de docenten en maak duidelijke afspraken.”