Nederlandse taal en cultuur

‘Doordat het schoolvak Nederlands zich voornamelijk richt op bijvoorbeeld lesvaardigheid, ontstaat bij middelbare scholieren het beeld dat dit is wat de studie Nederlands inhoudt. Dit terwijl je tijdens de studie geen één keer een tekst met vragen beantwoordt. De studie is heel anders, je onderzoekt bijvoorbeeld de culturele geschiedenis van het Nederlands, maar ook taalkunde en retorica. Daarnaast vergelijk je de Nederlandse grammatica met die van andere talen en kijk je naar hoe grammatica tot stand komt.’

‘Ik doe voor een half jaar een onderzoeksstage bij Publistat, een mediaonderzoeksbureau in Amsterdam. De meeste mensen denken dat studenten Nederlandse taal en cultuur een stage gaan volgen bij een uitgeverij of later docent Nederlands worden, maar je kunt ook gaan werken bij heel andere organisaties. Het bedrijf waar ik nu stage loop, brengt voor klanten in kaart hoe zij terugkomen in de media. Op mijn stageplek onderzoek ik in hoeverre je de media-aandacht voor nepnieuws kunt karakteriseren als mediahype. Daarvoor inventariseer ik wanneer, hoe vaak en op welke manier over nepnieuws wordt gesproken of geschreven.’

‘Tijdens mijn stage bij het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid kreeg ik de kans om zelf een speech te schrijven. Daar waren ze blij mee en ik mocht nog een paar keer wat schrijven. Een paar maanden na mijn stage werd ik op gesprek uitgenodigd voor de functie van speechschrijver bij een ander ministerie en daar werd ik aangenomen. Door de research voor mijn teksten leer ik veel over hoe Nederland in elkaar zit. Elk onderwerp gaat leven, als je je er maar genoeg in verdiept. Dat ik niet met de eer mag strijken van een goeie speech, vind ik geen probleem. Het is juist een eer om me in te zetten voor ministers, staatssecretarissen en topambtenaren.’

“Mensen denken vaak dat ik alleen boeken aan het lezen ben, maar dat is helemaal niet zo”, zegt Anouk (23) lachend. Ze studeert Nederlandse Taal en Cultuur in Leiden en maakt graag duidelijk dat die studie anders is dan veel mensen denken. “De studie past juist bij mij omdat ik een brede interesse heb en een echte puzzelaar ben.”

Anouk zit nu in het derde jaar van haar studie. Voordat ze aan Nederlandse Taal en Cultuur begon heeft ze twee hbo-propedeuses gehaald voor de opleidingen Bestuurskunde en Communicatie, maar ze miste bij die opleidingen de diepgang en verbreding. “Daarom vind ik Nederlands zo leuk. Er zijn veel verschillende richtingen: moderne letterkunde, oude letterkunde, taalbeheersing en taalkunde. De eerste anderhalf jaar volg je al die richtingen. Daarna kun je je specialiseren.” Anouk heeft daarbij gekozen voor taalkunde. “Puzzelen met taal is wel aan mij besteed.”

Over de vraag wat haar favoriete onderdeel van de opleiding is, hoeft Anouk niet lang na te denken. “Ik heb programmeervakken gevolgd en die waren echt heel leuk. In die zin ben ik wel een beetje een nerd misschien. Maar ik moet zeggen dat ik tevreden ben over de hele studie. Ook letterkunde vind ik bijvoorbeeld interessant door de informatie over de maatschappelijke context, ondanks dat het niet mijn favoriete vak is. Ik ben blij dat ik een brede basis krijg.”

Laatst stond Evi, derdejaarsstudente Nederlands in Leiden, met belangrijk nieuws in de kranten. “Ze heeft nu al een wetenschappelijke ontdekking op haar naam staan”, schreef De Volkskrant. Uiteindelijk heeft Evi van haar bijzondere vondst in een dichtbundel een eigen onderzoeksproject gemaakt. Een van de hoogtepunten van haar studie Nederlands! Maar ook daarbuiten is ze erg blij met haar keuze voor deze studie.

Dat Nederlands een goede studie voor haar zou zijn, wist Evi op de middelbare school nog niet. Sterker nog, ze had voor een bètaprofiel gekozen en overwoog een opleiding in die richting. Dat terwijl Nederlands altijd al haar favoriete schoolvak was geweest. Toen een docent op een gegeven moment zei “Als je Nederlands zo’n leuk vak vindt, waarom ga je het dan niet studeren?”, ging er bij haar een belletje rinkelen. Ze was na een open dag zo enthousiast dat ze zich meteen inschreef voor de studie.

“De studie Nederlands is breder dan je denkt”, vertelt Evi enthousiast. “Op de middelbare school vond ik Nederlands al een leuk vak, maar de studie is veel gevarieerder dan wat je op de middelbare school leert. Je leert bijvoorbeeld ook heel veel over geschiedenis. Ik vind zelf de combinatie van literatuur en geschiedenis het meest interessant, maar ook vakken over bijvoorbeeld argumenteren en taalkunde zijn heel boeiend. Door die afwisseling schrijf je steeds heel andere soorten papers. In je eerste jaar volg je echt al die richtingen. Vanaf je tweede jaar ga je je specialiseren.”

Toen ik nog nadacht over welke bachelor ik zou kiezen, ben ik naar een Open Dag geweest. Daar volgde ik onder meer een college over taalbeheersing. Het ging erover hoe mensen door taal beïnvloed worden en hoe je zelf ook taal op die manier kunt gebruiken. Dat vond ik heel erg interessant, en ik wist toen: deze opleiding is helemaal mijn ding.

Het fijne van Nederlandse taal en cultuur is dat je veel vrijheid hebt om de richting op te gaan die je interessant vindt. In de eerste anderhalf jaar bouw je een goede basis op en krijg je vakken uit alle vijf de specialisaties. Zo kun je goed bepalen wat je wel en niet interesseert. En ook binnen je specialisatie kun je verschillende kanten op. Ik wil graag goed worden met taal en heb gekozen voor taalbeheersing als specialisatie, maar daarbij doe ik ook een paar vakken bij letterkunde en taalkunde.