Leraar Duits

Na het vwo in Venlo te hebben afgerond, begon Debby aan een opleiding die niet bij haar bleek te passen. Na een tijd te hebben nagedacht in haar tussenjaar, leek leraar op het middelbaar onderwijs worden haar erg leuk. Maar welk vak wilde ze gaan geven? Engels? Scheikunde? Of toch Duits? Debby: “Ik heb veel zitten twijfelen, maar uiteindelijk ging mijn keuze uit naar Leraar Duits. Ik had een meeloopdag gedaan en kennis gemaakt met meerdere leraren. Leraar Duits is een fijne, kleine opleiding”.

Brede interesses

Dat de keuze uiteindelijk ging naar Leraar Duits, komt mede doordat Debby veel verschillende aspecten van de Duitse taal en cultuur leuk vindt. “De geschiedenis spreekt mij aan, maar ook de literatuur vind ik leuk. Verder vind ik onderwijskunde en vakdidactiek hele leuke vakken.” Ook was de keuze voor de HAN snel gemaakt: “Mijn keuze is uitgegaan naar de HAN omdat ik Nijmegen een hele gezellige stad vind.”

Het eerste jaar

Debby is positief over haar eerste studiejaar bij de opleiding Leraar Duits: “Tot nu toe heb ik het erg naar mijn zin op de opleiding. Mijn eerste jaar bij de HAN beviel me goed. Na de eerste periode gingen we stage lopen, waardoor ik snel wist of de opleiding bij me paste.” Naast stage lopen zijn de studenten bezig met leren over lesgeven bij onderwijskunde en vakdidactiek. “Onderwijskunde is een van mijn favoriete vakken”, vertelt Debby. “Naast de studie ben ik ’s avonds altijd met sport of hobby’s bezig. Mijn werk stem ik iedere periode af op mijn rooster.”

Nieuwe inspiratie door HAN lessen

De studenten leren veel verschillende dingen bij de lerarenopleiding Duits. Debby: “We leren veel over de cultuur van niet alleen Duitsland, maar ook andere Duitstalige landen. Tijdens de lessen leren we veel meer over de Duitstalige landen en inwoners dan ik ooit zonder les had kunnen weten.” De kennis die ze opdoet op de HAN, kan ze meteen gebruiken op stage. “Wat ik bij de cultuurgerichte vakken leer, slaat goed aan bij de leerlingen. Zo heb ik vorig jaar een les over street art in Berlijn gegeven. Hier waren de leerlingen heel enthousiast over. Natuurlijk doe ik zelf ook onderzoek hiervoor, maar de inspiratie heb ik uit de lessen van de HAN gehaald.”

Persoonlijk onderwijs

Het contact tussen de studenten en docenten op de HAN omschrijft Debby als heel persoonlijk. “Deze persoonlijke band zorgt ervoor dat je tijdens de les al je vragen durft te stellen, zelfs als het al meermaals is uitgelegd. Ook scheelt het dat we met een relatief kleine groep zijn.” Ook is Debby te spreken over haar medestudenten: “We hebben het geluk dat er studenten met Duits als moedertaal in onze klas zitten. Hierdoor kun je altijd even checken of een vertaling klopt. Verder heeft iedereen z’n eigen expertises, waardoor we elkaar kunnen helpen met het beantwoorden van vragen.”

Leren door te doen

Tijdens de stages kunnen de studenten hun kennis toepassen in de praktijk. “Tijdens de stage krijg je de mogelijkheid om de theorie die je in de les geleerd hebt, toe te passen. Zelf vond ik dit heel fijn, omdat ik nu zeker wist dat ik het echt kon. Ook leer je op stage dingen die je in een les nooit zou kunnen leren. Je kunt bijvoorbeeld een theorie leren over hoe je een klas rustig krijgt, maar in de realiteit moet je dit soms anders aanpakken.”

Toekomst als docent en tip voor studiekiezers

Na haar opleiding wil Debby natuurlijk graag als Lerares Duits aan de slag. “Ik hoop dat ik na het afstuderen een school kan vinden waar ik de vrijheid krijg om mijn creativiteit te gebruiken voor mijn lessen”, vertelt ze. “Ook vind ik contact tussen leraren en leerlingen belangrijk.” Ook wil Debby twijfelde studiekiezers nog wat meegeven: “Soms zullen mensen gek opkijken als je zegt dat je voor de opleiding Leraar Duits kiest. Trek hier je niet te veel van aan. Ik kreeg ook gekke reacties vanuit mijn omgeving, maar als ik uitleg wat ik allemaal leer, is er weinig nodig om ze enthousiast te maken.”

De destijds 17-jarige Eva Looijen was tijdens haar eerste stage als docent nauwelijks ouder dan haar leerlingen. Toen ze vertelde dat ze aan het vmbo les wilde gaan geven kreeg ze waarschuwingen als "Oh, Eva, als dit maar goed komt” en “Het wordt pittig, Eva''. Hoe ze dat zelf ervaren heeft? Lees er hier meer over. Hoe ze dat zelf ervaren heeft? Daarover lees je hier meer.

Eva is opgegroeid in Potsdam, Duitsland, naast Berlijn. Ze wist al heel lang dat ze een lerarenopleiding wilde gaan doen. ''Ik vond het altijd helemaal geweldig en ik had ook altijd super goede docenten en dat maakte dat ik zelf ook les wilde geven. Ik wilde eerst lesgeven in Duitsland, maar mijn ouders hadden toen al een tijdje in Nederland gewoond en dat miste ik ook wel een beetje.'' Eva ging bij zichzelf na welk vak passend was voor haar en daar was ze snel uit. ''Duits… Nou waarom ga je het dan niet gewoon in Nederland doen? Dus toen heb ik ervoor gekozen om het gewoon te proberen. Zonder er te veel over na te denken, want ik wist sowieso niet wat ik anders had kunnen doen.'' En gelukkig maar, want bij haar eerste stage dag kwam ze erachter dat ze het hartstikke leuk vond!

Leeftijdsverschil

In het begin vond Eva het spannend dat het leeftijdsverschil tussen haar en de leerlingen erg klein was. ''Ik was tijdens mijn eerste stage pas 17. Ik liep stage in Zevenaar bij vmbo Basis & Kader. Die leerlingen zijn natuurlijk nog een stukje jonger, gelukkig, maar alsnog kreeg ik de vraag: Hoe oud ben jij? En toen dacht ik nog: Moet ik dit eerlijk zeggen of niet?'' Ze vertelde dat ze 17 was en iedereen was erg verbaasd, maar juist in positieve zin! ''Ze vroegen zich af hoe het mogelijk is dat ik al bijna docent ben en dat zij nog geen idee hebben van wat ze later willen worden.”

De Duitse taal

"Ik dacht eigenlijk dat ik een voordeel had, want Duits is natuurlijk mijn moedertaal. De twijfel zat hem vooral in hoe het zat met mijn Nederlands.'' Eva vond het tot een jaar geleden moeilijk om Nederlands te schrijven en te spreken. Inmiddels is dat al beter geworden. ''Ik kwam er tijdens de opleiding toch achter dat het moeilijk is om de Duitse taal vanuit een ander perspectief te zien. Ik heb de taal natuurlijk op een andere manier geleerd dan mijn leerlingen, waarvoor het een moderne vreemde taal is. Dat was wel een uitdaging. Je wordt uitgedaagd om de grammatica op een andere manier te zien. Ik heb nooit rijtjes grammatica geleerd, maar dat wil natuurlijk niet zeggen dat je een nadeel hebt als Duitse “moedertaler”, want je slaat alles wel na één keer zien gelijk op.'' Die wisseling van perspectief was wel even pittig. Volgens Eva moet je de Duitse taal ook heel leuk vinden om de opleiding te kunnen waarderen. ''Ik doe nu de tweedegraadsopleiding, maar ik wil uiteindelijk de eerstegraadsopleiding gaan doen na mijn bachelor. Ik doe dan nog de master aan de universiteit, maar de reden dat ik niet direct voor eerstegraads ben gegaan is, omdat ik weet dat scholen liever deze weg zien op je CV, omdat je dan al direct de praktijkervaring hebt opgedaan.''

Het vmbo

Eva vond dat werken op het VMBO een grote uitdaging voor haar was. Ze is immers het scholensysteem in Duitsland gewend. Daar kwam bovenop dat ze heel haar leven al op best strenge scholen heeft gezeten, waardoor de overgang naar het vmbo in Nederland best een groot verschil was. ''Toen ik erachter kwam dat ik stage moest doen op het VMBO, kreeg ik al waarschuwingen van mensen: “Oh, Eva, als dit maar goed komt”, “Eva, het is pittig”, en sommigen zeiden zelfs “Het is verschrikkelijk”. Ik was dus best wel bang.'' Gelukkig viel dat allemaal best mee. De docenten waren allemaal hartstikke vriendelijk en begrepen dat het een uitdaging was voor Eva. Ze werd met open armen ontvangen. ''Het was een hele leervolle periode, maar tegelijkertijd heeft het me ook doen inzien dat ik voor het vakinhoudelijke op dit niveau niet helemaal op de juiste plek zit. Daarom ben ik blij dat het mogelijk is om hierna nog naar een eerstegraadsopleiding te kunnen gaan volgen.''

Stage-ervaringen

''Je leert super veel van de eerlijkheid van studenten. Studenten zeggen het als je iets goed doet, maar ook zeker als je iets slechts doet. Ik stond dit jaar altijd voor andere klassen. Dat maakte dat ik de namen vaak niet kende en niet wist wat ze al wisten. Ik hoop dat ik in het tweede jaar voor een vaste groep kom te staan, zodat ze aan mij kunnen wennen en ik die dynamiek ook kan ervaren. Het lijkt me ook leuk om een ander niveau te onderwijzen.''

Daarnaast merkte ze dat ze meer voor spreekvaardigheid wil doen. ''Ik heb ooit aan een taaldorp meegedaan, ergens in de achterhoek. Het was in een museum en leerlingen hadden allemaal hun eigen rol. Ik was met kunst bezig en moest met leerlingen in gesprek over kunst. Ik merkte dat het Duits spreken echt achterbleef. Dat vond ik heel jammer en de leerlingen gaven aan dit ook graag te willen kunnen.'' Eva denkt dat het hier aan de grens vooral belangrijk is om met de opleiding naar Duitsland te gaan en om studenten echt in contact te brengen met de Duitse taal.

Eva als leraar

''Ik heb nu vooral gehoord dat ik nog best een 'Duitse leraar' ben. Daarmee bedoelen ze dan strak of zakelijk, wat helemaal niet slecht hoeft te zijn, maar ik zou dat wel meer willen loslaten. Iets relaxter en spontaner. Ik zie dat veel bij de docenten hier en het maakt het toch wel iets makkelijker. Het hoeft niet allemaal in de puntjes perfect. Dat is juist voor leerlingen niet heel fijn en het kan dan ook een stressbaan worden.''

Advies voor jou!

"Je komt direct van de middelbare school, dus je weet hoe het eraan toe gaat. Probeer daarom juist een ander perspectief in te nemen. Je bent niet meer een leerling, dus denk erover na hoe je het zou vinden als je zelf de docent bent.'' Namens Eva is het van belang om te praten met andere docenten, kennissen, naar open dagen te gaan, meeloopdagen te volgen etc. ''Ik had zelf een gesprek met een docent die zo overtuigend was, dat ik na het gesprek wist dat ik het wilde gaan doen. Voor mensen die twijfelen of het docentschap wel iets voor hen is: Probeer het eens uit! Vraag eens aan je docent of je een keer mag meelopen. Ik denk dat docenten dat ook veel vaker zouden moeten vragen aan studenten.''